De ontzagwekkende invloed van onze darmbacteriën

Je hebt misschien wel eens gehoord dat een gezonde darmflora goed voor je algehele gezondheid is, maar neem maar van mij aan: daar is nog veel meer over te vertellen. Het duurt ongeveer 17 jaar voordat gepubliceerde onderzoeksresultaten in de praktijk worden gebracht door artsen en andere zorgverleners. De meeste artsen zijn wel bekend met de ontwikkelingen van afgelopen jaren, maar weten niet hoe ze de nieuwe kennis over de darmflora in hun praktijk moeten toepassen. Ik volg de nieuwe kennisontwikkeling met argusogen en deel die graag met je. Je hoeft dus niet 17 jaar te wachten voordat je in actie komt!

Je darmbacteriën, een complexe menigte

Darmbacteriën zijn een ongelooflijk complexe gemeenschap in onze dikke darm van 39 biljoen micro-organismen, die in harmonie en evenwicht met elkaar leven en een duidelijke functie hebben. We noemen deze gemeenschap in de darmen microbiota, en microbioom als we ook de genetische samenstelling ervan bedoelen. De micro-organismen in je darmen behoren tot 5 groepen:

1. Eencellige bacteriën, de meeste bacteriën zijn goed voor ons
2. Meercellige gisten en schimmels
3. Parasieten
4. Virussen, kleine deeltjes DNA (of RNA) zonder cel
5. Archaea

Schimmels en bacteriën verdragen elkaar niet goed, dus als het de ene groep goed gaat, delft de andere het onderspit. Bij virussen denken we gelijk aan de griep, HIV en hepatitis B, maar de meeste hebben een gunstige functie in ons darm-ecosysteem; ze zijn noodzakelijk om het evenwicht met onze bacteriën te bewaren.

Parasieten (zoals lintwormen en giardia) zijn van nature roofdieren. Ze houden zich schuil en stelen energie van hun gastheer, zonder daar iets tegenover te stellen. Gelukkig zijn de meeste parasieten schaars in de westerse wereld, al zijn er ook een paar die vaker voorkomen dan je zou denken, zoals de toxoplasma gondii.

En dan zijn er nog de archaea: oeroude organismen die al 4 miljard geleden op aarde bestonden, voordat er zuurstof voor handen was. Ze leven onder andere in vulkanen en kilometers diep in de oceanen. En dus ook heel knus in je dikke darm. Er is nog niet zoveel bekend over ze, maar het lijkt erop dat ze bij het vinden van voedsel geen concurrentie ondervinden van schimmels en bacteriën en dus minder makkelijk te manipuleren met voeding.

Je bent meer bacterie dan mens

Je hebt aanzienlijk meer microben dan lichaamscellen. In een zekere zin kun je wel zeggen dat je slechts voor 10% menselijk bent en voor 90% uit bacteriën bestaat! Je bent niet alleen mens, maar ook een superorganisme en een ecosysteem dat deel uitmaakt van de kringloop van het leven. In het menselijke darmstelsel is alles met alles verbonden. Net zoals in het oerwoud hebben alle dieren, planten en microben een functie: een bijdrage aan het harmonieuze evenwicht in het ecosysteem. Daarom is biodiversiteit zo ontzettend belangrijk.

Het aantal soorten darmbacteriën dat In onze darmen leeft varieert van ongeveer 500 tot 1000. Het is een unieke mix van microben, net zo uniek als je eigen vingerafdruk. Ze gaan aan de slag met je voedsel en beïnvloeden je stofwisseling. In veel gevallen zullen de goede bacteriën (probiotica) ons belonen door elke hap die we naar binnen slokken, te verteren tot voedingsstoffen die een ontstekingsremmende werking hebben en ons gezond en sterk maken. Deze stoffen, die dankzij onze inwendige microben ontstaan, noemen we ook wel postbiotica. Ongezonde voeding versterkt ongezonde microben en die zadelen ons op met schadelijke verbindingen die ontstekingen in het lichaam veroorzaken.

Je darmflora als commandocentrum

Een gezonde, gevarieerde darmflora houdt schadelijke bacteriën in bedwang en helpt ons bij de vertering van voedsel. Ook de vertering van medicijnen. Zo moet bijvoorbeeld een kankerremmende stof worden geactiveerd door microben. Hoe gezonder de darmflora, hoe groter de kans dat deze stof kanker afremt, zo bleek uit een onderzoek uit 2013, gepubliceerd in Science. En dat is niet het enige waar we onze darmmicroben voor nodig hebben. Ze hebben ook ver buiten de darmen een goede uitwerking.

Onze gezondheid is, in grote lijnen, gebaseerd op 5 pijlers: het immuun- of afweersysteem, de stofwisseling, de hormoonhuishouding, ons denkvermogen en genexpressie. Het opmerkelijke is dat de darmflora inwerkt op al deze vijf gebieden. Je kunt de darmflora in elk geval beschouwen als een soort commandocentrum voor onze gezondheid. Heel veel lichaamsprocessen, ook in ons hart en in ons brein, worden beïnvloed door de activiteiten van onze microben. Ze werken in teams en ze hebben specialisaties. Bij onvoldoende diversiteit kunnen dingen misgaan in die vijf bovenstaande, belangrijke gebieden.

Dysbiose en Endotoxemie

Een verstoord evenwicht in de darmflora noemen we dysbiose. Bij schade en verstoring van het evenwicht neemt de diversiteit van de darmflora af en zullen ontstekingsbevorderende microben zich sterk vermeerderen. Anders gezegd, er worden minder goede stoffen geproduceerd in de darmen en meer kwalijke stoffen. Dat is problematisch, omdat de darmwand dan niet langer wordt beschermd door kolonies ontstekingsremmende microben. Daardoor ontstaat schade aan de eiwitverbindingen tussen de darmwandcellen. Het gevolg is dat de darmen kunnen gaan ‘lekken’ en er bacteriële endotoxinen (schadelijke stofwisselingsproducten) in de bloedstroom terecht kunnen komen (=endotoxemie). Via deze snelweg kunnen deze gifstoffen zich razendsnel door het hele lichaam verspreiden en daar ontstekingen veroorzaken. Foute boel!

Symptomen van een verstoord evenwicht in de darmflora (dysbiose)

Endotoxemie kan leiden tot een lichte vorm van ontsteking maar ook tot levensbedreigende sepsis (reactie op een infectie), shock en uitval van verschillende organen. Er is een verband met allerlei ziekten, waaronder auto-immuunziekten, obesitas, kransslagadervernauwing, hartfalen, diabetes type 2, alzheimer, alcoholische hepatitis, niet-alcoholische leververvetting, osteoartritis en zo kan ik nog wel even doorgaan. Dit klinkt alarmerend, maar geen paniek, er is hoop.

In elk van ons leeft een complete gemeenschap en we hebben elkaar hard nodig! Als wij de microben in onze darmen helpen, zullen zij ons helpen.

Poep als medicijn

Het is eigenlijk heel simpel. Je herstelt het evenwicht in de darmflora: het goede overwint het kwade. Dat kan met een poeptransplantatie in ernstige gevallen, zoals bij een chronische infectie van de bacterie Clostridiodes difficile (antibiotica resistent), die een ernstige ontsteking aan de dikke darm kan veroorzaken en zelfs sepsis. De transplantatie (poepdouche) zorgt weer voor evenwicht waarbij capabele bacteriën de C. diff onschadelijk maken.

Poep is dus niet alleen verteerd voedsel. Bacteriën maken ongeveer 60% van het poepgewicht uit.  Poep is als het ware een strijdwagen waarop de darmbacteriën de aanval inzetten. Naast de temperatuur, ademhaling, hartslag, bloeddruk en het bewustzijn is gezonde poep onze zesde vitale functie. Daar ben ik van overtuigd. Poep vertelt ons heel veel over onze gezondheid. Poep kan dus als medicijn dienen!

Gelukkig is een poepdouche niet de enige mogelijkheid om het evenwicht te herstellen. We gaan samen aan de slag, niet om de kwade bacteriën te bestrijden, maar door de goede bacteriën meer macht te geven. Dat doen we met voeding en leefstijl. Precies waar LifestyleFirst over gaat.

Ben jij inmiddels ook overtuigd dat onze gezondheid samenhangt met de gezondheid van ons darmstelsel? En wil jij ook je microben in je darmen helpen? Ik help je graag verder, je kan hier contact opnemen.