Niet alleen bij diabetes is de darmflora van invloed op de hormoonhuishouding. Het darmstelsel is het grootste endocriene orgaan in ons lichaam en speelt een belangrijke rol bij de hormoonbalans.
Darmmicroben en het enzym ß-glucuronidase
Neem bijvoorbeeld oestrogeen. Microben in je darmen scheiden het enzym ß-glucuronidase af, waardoor oestrogeen wordt geactiveerd en doet wat het moet doen in het lichaam. Als alles perfect verloopt, stroomt er niet te veel en niet te weinig oestrogeen door het lichaam en kan dit hormoon zorgen voor sterke botten, een laag cholesterolgehalte, zuivere huid, vruchtbare eierstokken en voldoende zin in seks.
Maar als de darmmicroben de sluizen te ver openzetten, dan stroomt er te veel oestrogeen door het lichaam, met als gevolg een verhoogde kans op endometriose, gezwellen op de baarmoederwand en borst- en baarmoederkanker. Deze aandoeningen gaan gepaard met verstoring van het microbioom in de darmen.
Wanneer de microben te weinig van het enzym ß-glucuronidase afscheiden, krijg je een tekort aan oestrogeen. Je kunt last krijgen van polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS), wat gepaard gaat met een onregelmatige menstruatie, abnormale haargroei, gewichtstoename, acne en insulineresistentie. PCOS wordt gekenmerkt door een ontregeld oestrogeengehalte. Maar in feite is deze conditie een verstoring van het hormoonevenwicht, waarbij je meer androgenen (ofwel testosteron) krijgt.
Androgenen via een darmbacterie
Clostridium scindens is een darmbacterie die glucocorticoïden (zoals cortisol) in de darmen kan omzetten in androgenen. Dus met flinke hoeveelheid C. scindens krijg je een overvloed aan androgeen. Een gezonde darmflora zorgt voor een goede balans tussen oestrogeen en androgenen, waarbij PCOS verband lijkt te houden met dysbiose in de darmen.
Heren, opgelet!
Bij de mannen kan er een verband zijn met je testikels. Een dysbiose, verstoord evenwicht in de darmflora, veroorzaakt lekkages in de darm, waardoor er bacteriële endotoxinen vrijkomen. Deze giftstoffen reizen via de bloedstroom rond door het hele lichaam en komen zo ook in de balzak terecht. Uit onderzoek blijkt dat ze het testosterongehalte en de spermaproductie kunnen verlagen. Deze krimp heeft alles te maken met je darmflora.
Hormoonstoornissen die verband houden met dysbiose
- endometriose
- PCOS
- gezwellen op de baarmoederwand
- onvruchtbaarheid bij vrouwen
- seksuele disfunctie
- tekort aan schildklierhormonen
- borstkanker
- baarmoederkanker
- prostaatkanker
- erectieproblemen
Microben als ballotagecommissie bij je partnerkeuze
Er zijn nog veel meer verbanden te zien tussen je darmflora en hormoonhuishouding. Heb je tijdens een eerste afspraakje weleens gemerkt dat de ander je aantrekt of afstoot vanwege de lichaamsgeur? Bij dierstudies is aangetoond dat bacteriën de aanmaak van guaiacol- en andere fenolverbindingen in ons geurprofiel beïnvloeden. Dat zijn dus feromonen die mede bepalen of het wat wordt tussen jou en een potentiële partner. Onze microben spreken een woordje mee in onze partnerkeuze. Microben zelf hebben ook een eigen geur, van stinkend (ziekteverwekkers) tot een geur waar Aphrodite jaloers op zou zijn (goede, gezonde bacteriën).
Nu we het toch hebben over een partner, elke keer als we onze partner zoenen, dan springen er 80 miljoen microben heen en weer! Sommige geleerden vermoeden dat zoenen is ontstaan uit de wens om een voorproefje te nemen van iemands microbioom, om te kijken of het bevalt. Alles wat wij doen houdt op de één of andere manier verband met onze darmflora, zelfs als het gaat over de liefde.
Claudia S. Plottel and Martin J. Blaser, “Microbiome and Malignancy,” Cell Host & Microbe 10, no. 4 (October 20, 2011): 324–35, https://doi.org/10.1016/j.chom.2011.10.003.
Matthias W. Laschke and Michael D. Menger, “The Gut Microbiota: A Puppet Master in the Pathogenesis of Endometriosis?,” American Journal of Obstetrics and Gynecology 215, no. 1 (2016): 68.e1-4, https://doi.org/10.1016/j.ajog.2016.02.036;
James M. Baker, Layla Al-Nakkash, and Melissa M. Herbst-Kralovetz, “Estrogen-Gut Microbiome Axis: Physiological and Clinical Implications,” Maturitas 103 (September 2017): 45–53, https://doi.org/10.1016/j.maturitas.2017.06.025;
Robert F. Schwabe and Christian Jobin, “The Microbiome and Cancer,” Nature Reviews. Cancer 13, no. 11 (November 2013): 800–812, https://doi.org/10.1038/nrc3610;
James J. Goedert et al., “Investigation of the Association between the Fecal Microbiota and Breast Cancer in Postmenopausal Women: A Population-Based Case-Control Pilot Study,” Journal of the National Cancer Institute 107, no. 8 (August 2015), https://doi.org/10.1093/jnci/djv147;
Dana Chase et al., “The Vaginal and Gastrointestinal Microbiomes in Gynecologic Cancers: A Review of Applications in Etiology, Symptoms and Treatment,” Gynecologic Oncology 138, no. 1 (July 2015): 190–200, https://doi.org/10.1016/j.ygyno.2015.04.036.
Jason M. Ridlon et al., “Clostridium Scindens: A Human Gut Microbe with a High Potential to Convert Glucocorticoids into Androgens,” Journal of Lipid Research 54, no. 9 (September 2013): 2437–49, https://doi.org/10.1194/jlr.M038869.
Yanjie Guo et al., “Association between Polycystic Ovary Syndrome and Gut Microbiota,” PLoS ONE 11, no. 4 (April 19, 2016), https://doi.org/10.1371/ journal.pone.0153196;
Lisa Lindheim et al., “Alterations in Gut Microbiome Composition and Barrier Function Are Associated with Reproductive and Metabolic Defects in Women with Polycystic Ovary Syndrome (PCOS): A Pilot Study,” PLoS ONE 12, no. 1 (January 3, 2017), https://doi.org/10.1371/journal.pone.0168390.
Kelton Tremellen, “Gut Endotoxin Leading to a Decline IN Gonadal Function (GELDING) – a Novel Theory for the Development of Late Onset Hypogonadism in Obese Men,” Basic and Clinical Andrology 26 (2016): 7, https://doi.org/10.1186/s12610-016-0034-7.
Hadar Neuman et al., “Microbial Endocrinology: The Interplay between the Microbiota and the Endocrine System,” FEMS Microbiology Reviews 39, no. 4 (July 1, 2015): 509–21, https:// doi.org/10.1093/femsre/fuu010.
R. J. Dillon, C. T. Vennard, and A. K. Charnley, “A Note: Gut Bacteria Produce Components of a Locust Cohesion Pheromone,” Journal of Applied Microbiology 92, no. 4 (2002): 759–63;
Shirley Raveh et al., “Female Partner Preferences Enhance Offspring Ability to Survive an Infection,” BMC Evolutionary Biology 14 (January 23, 2014): 14, https://doi. org/10.1186/1471-2148-14-14.
Remco Kort et al., “Shaping the Oral Microbiota through Intimate Kissing,” Microbiome 2, no. 1 (November 17, 2014): 41, https://doi. org/10.1186/2049-2618-2-41.