Psoriasis
Wat is psoriasis?
Psoriasis is een veelvoorkomende auto-immuunziekte die tot uiting komt in de huid. Plaatsen waar psoriasis vaak tot uiting komt zijn de ellebogen, knieën, knokkels en de hoofdhuid. Er is dan sprake van schilferende of rode plekken op de huid die jeuk kunnen veroorzaken. De roodheid wijst op een ontstekingsreactie. Er zijn verschillende vormen van psoriasis. De meest voorkomende vorm is psoriasis vulgaris.
De huid bij mensen met psoriasis vernieuwt zich in 6 tot 7 dagen, terwijl dit normaliter 26 tot 27 dagen duurt. De aanmaak van nieuwe huidcellen is dus versneld bij mensen met deze aandoening en de grote aantallen huidlagen die zijn aangemaakt worden niet afgestoten. Als gevolg daarvan ontstaan er allemaal onrijpe huidlagen op elkaar en dat beschadigt de huidcellen. Hier komt het immuunsysteem om de hoek kijken: de beschadigde cellen moeten worden opgeruimd, wat zich kan uiten in plakkaten van schilfers. Het immuunsysteem richt zich dus tegen de eigen huidcellen.[1]
Wat zijn de symptomen van psoriasis?
De verschijnselen van psoriasis zijn al volgt: [2]
- Rode plekken die gepaard kunnen gaan met jeuk
- Schilferende plekken die gemakkelijk loskomen van de huid
- Plekken kunnen samenvloeien met elkaar waardoor het oppervlak groter wordt
- Rode plekken en schilfering komen voor op ellebogen, knieën, hoofdhuid, maar ook huidplooien, zoals liezen, oksels, bilspleet of onder de borsten
- Plekken kunnen blijvend zijn, maar kunnen ook na een aantal weken verdwijnen
- Bij verdwijnen van de plekken kleurt de huid daar vaak donkerder of lichter
- Psoriasis kan gepaard gaan met gewrichtsklachten
- Psoriasis kan gepaard gaan met nagelafwijkingen
Hoe verloopt het ziektebeeld van psoriasis?
De aandoening kan anders verlopen bij iedereen die het heeft. De periodes wisselen zich af waarin er de ene keer veel ziekteverschijnselen optreden, en deze kunnen ook weer afnemen na verloop van tijd. In het voor- en najaar zijn de verschijnselen erger. In sommige gevallen treedt er een spontane verbetering van verschijnselen op. Dat kan het gevolg zijn van bepaalde behandelingen die mensen gebruiken om de huid te verzorgen.[3]
Hoe wordt de diagnose psoriasis gesteld?
De diagnose wordt gesteld op basis van de verschijnselen. Het stellen van de diagnose is eenvoudig, omdat de aandoening goed zichtbaar is. In sommige gevallen wordt er een stukje huid (biopt) afgenomen wat wordt onderzocht.[4]
Bij wie komt psoriasis voor?
Psoriasis komt over het algemeen iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De aandoening uit zich meestal tijdens de middelbare leeftijd. In Europese landen waar het klimaat kouder is komt psoriasis vaker voor.[5]
Hoe vaak komt psoriasis voor?
In 2014 waren er ongeveer 400.000 gevallen met psoriasis bekend. Dat is ongeveer 2,4 procent van de Nederlandse bevolking. De aandoening kwam toen het meest voor bij mensen tussen de 50 en 55 jaar oud.[6]
Wat zijn de oorzaken van psoriasis?
Hoe psoriasis ontstaat is nog niet helemaal duidelijk. Het is in ieder geval zeker dat deze aandoening een grote erfelijke factor telt in de ontwikkeling. Daarnaast zouden ook omgevingsfactoren een grote rol spelen in het daadwerkelijk uiten van de aandoening. Factoren die ook betrokken kunnen zijn bij de uiting zijn psychische stress, medicijngebruik, alcoholinname, hormonale factoren, bacteriële infecties, stofwisselingsziektes, infectieziektes, verwondingen van de huid en drukplekken op de huid.
Bij mensen met psoriasis is er sprake van een verhoogde mate van bepaalde eiwitten, waarvan wordt gedacht dat dit waarschijnlijk een rol speelt bij het ontstaan van psoriasis.[7]
Microbioom & Lekkende darm
Veel auto-immuunziekten zijn in verband gebracht met een lekkende (hyperpermeabele) darm. Psoriasis ook. Een lekkende darm vergroot de kans op een overactief immuunsysteem en chronische ontstekingen.[14], [15]
Hoewel psoriasis vooral tot uiting komt in de huid, is het niet primair een huidprobleem, maar een ontregeling van het immuunsysteem (inflammatoire systemische auto-immuunziekte). Daardoor raakt psoriasis ook gewrichten, ligamenten, vaten en andere organen.
Het risico om één van de psoriasis-vormen te ontwikkelen kan worden vergroot door de vermindering van mucosaprotectieve en van de boterzuurproducerende bacteriële flora in de darm en een verminderde diversiteit. In een studie met zieke en gezonde mensen werd een significante samenhang met de frequentie van bacteriën Coprococcus spp., Akkermansia muciniphila en Ruminococcus spp. in de ontlastingsmonsters waargenomen. [16]
Doordat de darm een belangrijke functie vervult in de aansturing van het immuunsysteem, is het microbioom een belangrijke factor in de behandeling van psoriasis.
Hoe wordt psoriasis medisch behandeld?
Er is (nog) geen medicijn om psoriasis te behandelen. De medicatie die wordt gebruikt neemt de oorzaak niet weg, maar onderdrukt ontstekingsreacties. Er worden wel verschillende behandelingen aangeraden die het leven met psoriasis aangenamer kunnen maken, namelijk: [8]
- Lokale behandeling
Hierbij kan gebruik worden gemaakt van medicatie, zoals corticosteroïden – bootst werking van eigen cortisol na – of vitamine D3 afgeleide stoffen die in een lotion, crème, zalf of gel zitten. - Lichttherapie
Er kan ook worden behandeld door middel van lichttherapie. Door lichttherapie kan de groei van de huid en daarmee de ontsteking worden geremd. Soms wordt dit als vervanger gebruikt voor medicatie. Een arts kan deze manier van behandelen adviseren. - Systemische behandeling
Hierbij wordt gebruik gemaakt van tabletten of injecties. Dit wordt vaak toegepast als de huidafwijkingen ernstig zijn en lokale behandelingen of lichttherapie niet helpt. Systemische behandeling is er in veel gevallen op gericht de celdeling van de huid te remmen of op een andere manier psoriasis te onderdrukken. Hierbij komen vaak ernstigere bijwerkingen kijken. - Zelf uitvoeren
Door de huid goed in te smeren met een vettige zalf of badolie kan iemand zelf enige invloed uitoefenen op de ernst van de verschijnselen. Krabben wordt ook afgeraden, aangezien de huid heel dun en gevoelig is. Mensen met psoriasis dienen ook veel aan stressvermindering te doen, omdat stress een grote factor speelt in de verergering van verschijnselen.[9]
Wat is de rol van leefstijl bij psoriasis?
Eerder kon je al lezen stress een belangrijke trigger van psoriasis is. Daarom is stressmanagement enorm belangrijk als je klachten wilt verminderen. Verder kan gewichtsverlies bij obese mensen met psoriasis helpen.[12]
Welke supplementen kunnen helpen bij psoriasis?
Vitamine D-supplementen kunnen bij een deel van de mensen met psoriasis een positief effect hebben.[12]
Wat is de rol van voeding bij psoriasis?
Net als bij vrijwel iedere auto-immuunziekte speelt voeding ook een rol bij psoriasis. Bepaalde voedingsmiddelen en dranken kunnen klachten verergeren. Bijvoorbeeld alcohol.
Daarnaast zijn gluten voor de meeste mensen met auto-immuunziekten – en dus ook voor de meeste mensen met psoriasis – problematisch. Dit komt onder andere omdat mensen met psoriasis een verhoogde kans hebben op een andere auto-immuunziekte, coeliakie (gluten-intolerantie) genaamd. Dit is een auto-immuunziekte die geactiveerd wordt door het eten van gluten. Het eten van gluten veroorzaakt dan ontstekingen die zich niet tot de darmen beperken. Een glutenvrij dieet kan huidklachten verminderen bij mensen met psoriasis én coeliakie/verhoogde IgA en/of IgG antistoffen tegen gliadine.[10], [11], [12], [13]
Glutenbevattende granen zijn niet alleen problematisch bij coeliakie. Klik hier om meer te lezen over de problemen die glutenbevattende granen kunnen veroorzaken.
Naast gluten en alcohol zijn meer voedingsmiddelen die klachten kunnen veroorzaken en/of in stand kunnen houden. Welke voedingsmiddelen dit zijn verschilt per persoon. Iedereen is anders en iedere persoon heeft zijn eigen voedingstriggers – voedselcomponenten die klachten veroorzaken en/of in standhouden.
Een eliminatie-provocatie dieet – zoals het AIP dieet – is de enige betrouwbare manier om te achterhalen welke voeding een negatieve impact op jou heeft. Met voedselintolerantietesten kun je namelijk niet alles meten.
Auto-immuun protocol (AIP) bij psoriasis
Het auto-immuun protocol (AIP) is een voedings- en leefstijlprotocol dat speciaal ontwikkeld is voor mensen met auto-immuunaandoeningen. Het heeft als doel om klachten te verlichten en de levenskwaliteit te optimaliseren. Wereldwijd hebben veel mensen – met verschillende auto-immuunziekten – hun klachten weten te verminderen met behulp van het AIP.
Begeleiding bij het AIP?
Wil je serieus met het AIP aan de slag, neem dan contact op. Met professionele begeleiding weet je zeker dat je de juiste stappen zet. De praktijk wijst namelijk uit dat het bij veel mensen niet goed gaat.
[1] https://psoriasispatientennederland.nl/psoriasis
[2] https://www.thuisarts.nl/psoriasis/ik-heb-psoriasis
[3] https://psoriasispatientennederland.nl/psoriasis
[4] https://www.isala.nl/patientenfolders/7635-psoriasis/
[5] https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/46/ruim-1-2-miljoen-nederlanders-hebben-eczeem-of-psoriasis
[6] https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/46/ruim-1-2-miljoen-nederlanders-hebben-eczeem-of-psoriasis
[7] https://psoriasispatientennederland.nl/psoriasis
[8] https://www.isala.nl/patientenfolders/7635-psoriasis/
[9] https://www.isala.nl/patientenfolders/7635-psoriasis/
[10] Michaëlsson, G., Gerden, B., Hagforsen, E., Nilsson, B., Pihl?Lundin, I., Kraaz, W., … & Lööf, L. (2000). Psoriasis patients with antibodies to gliadin can be improved by a gluten?free diet. British Journal of Dermatology, 142(1), 44-51.
[11] Addolorato, G., Parente, A., de Lorenzi, G., D’angelo Di Paola, M. E., Abenavoli, L., Leggio, L., … & Gasbarrini, G. (2003). Rapid regression of psoriasis in a coeliac patient after gluten-free diet. Digestion, 68(1), 9-12.
[12] Ford, A. R., Siegel, M., Bagel, J., Cordoro, K. M., Garg, A., Gottlieb, A., … & Armstrong, A. W. (2018). Dietary recommendations for adults with psoriasis or psoriatic arthritis from the medical board of the national psoriasis foundation: a systematic review. JAMA dermatology, 154(8), 934-950.
[13] Kolchak, N. A., Tetarnikova, M. K., Theodoropoulou, M. S., Michalopoulou, A. P., & Theodoropoulos, D. S. (2018). Prevalence of antigliadin IgA antibodies in psoriasis vulgaris and response of seropositive patients to a gluten-free diet. Journal of multidisciplinary healthcare, 11, 13.
[14] Sikora, M., Chrab?szcz, M., Wa?kiel?Burnat, A., Rakowska, A., Olszewska, M., & Rudnicka, L. (2019). Claudin?3–a new intestinal integrity marker in patients with psoriasis: association with disease severity. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 33(10), 1907-1912.
[15] Sikora, M., Chrab?szcz, M., Maciejewski, C., Zaremba, M., Wa?kiel, A., Olszewska, M., & Rudnicka, L. (2018). Intestinal barrier integrity in patients with plaque psoriasis. The Journal of dermatology, 45(12), 1468-1470. [16] Arthritis Rheumatol. 2015 January; 67(1): 128–139